با یک مقاله رد شده چه باید کرد؟

سخن سردبیر   editorial   مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان   دوره دوازدهم، خرداد 1392، 174-173      با یک مقاله رد شده چه باید کرد؟     what shall do with a rejected manuscript?     محسن رضائیان [1]   m. rezaeian    بهترین لحظه برای یک سردبیر، زمانی است که وی نامه پذیرش یک مقاله را امضاء می نماید. این نکته به این معنی است که از یک طرف تمامی زحمات، تلاش و بودجه ای که پژوهشگران برای انجام کار تحقیقاتی خود و نگارش مقاله حاصل از آن صرف نموده اند، بالاخره به نتیجه رسیده است. از طرف دیگر نیز، تمام زحمات تیم سردبیری، کارشناسان و داوران مجله در بررسی و تصحیح همان مقاله بالاخره به بار نشسته و به زودی اعضاء جامعه علمی، نتیجه این همه کار صادقانه را در قالب انتشار یک مقاله تحقیقی شاهد خواهند بود. اما بدترین لحظه برای یک سردبیر، زمانی نیست که وی نامه عدم پذیرش یک مقاله را امضاء می کند! دلیل این کار هم کاملاً مشخص است، چرا که امضاء نامه عدم پذیرش یک مقاله به معنی آن نیست که تمامی زحمات، تلاش و بودجه ای که در پاراگراف پیشین به آن اشاره گردید از بین رفته است، بلکه به معنی آن است که با توجه به شرایط موجود، مقاله مورد نظر مناسب چاپ در مجله مربوطه نمی باشد. بنابراین، مقاله ممکن است پس از انجام تصحیحاتی در یک مجله مناسب دیگر به چاپ برسد. شواهد موجود نشان می دهد که 62% مقالات چاپ شده در تاریخچه بررسی خود، حداقل سابقه یک بار رد شدن را داشته اند [1]. همچنین، جمع بندی نتایج برخی از مطالعات دیگر نشان می دهد که حداقل 50% مقالات رد شده توسط برخی از نشریات، ظرف دو سال آینده در مجلات دیگر به چاپ رسیده اند [2]. نتایج مطالعه ای که راقم این سطور و همکاران درباره مقالات رد شده در بررسی اولیه مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان به عمل آورده است نیز نشان می دهدکه تقریباً 30% این مقالات در مجلات دیگر به چاپ رسیده اند [3]. از همین رو، نویسندگانی که نامه عدم پذیرش یک مقاله را دریافت می نمایند، اگرچه ممکن است دچار یأس و ناامیدی گردند، اما باید بدانند این به معنای پایان راه نیست. در صورتی که مطالعه آنها از متدولوژی مناسبی برخوردار باشد می توانند به چاپ مقاله خود در یک مجله دیگر امیدوار باشند. به نظر می رسد که و به طور کلی می توان دلایل عدم پذیرش یک مقاله را در یکی از سه گروه زیر طبقه بندی کرد: 1- طرح مطالعه از متدولوژی مناسبی برخوردار نبوده و بنابراین، امکان تصحیح و چاپ مقاله وجود ندارد. 2- مقاله ارسالی در حوزه تخصصی و یا مورد علاقه مجله قرار نداشته و یا فرمت مجله در نگارش مقاله رعایت نشده است. 3- نویسندگان در بازنگری خود نتوانسته اند که تمامی نظرات داوران را تأمین نمایند. همانطور که ذکر گردید تنها مقالاتی که به دلیل اول رد می شوند از امکان چاپ در یک نشریه معتبر دیگر برخوردار نخواهند بود، اما مقالاتی که به دلایل دوم و سوم رد می شوند ممکن است از احتمال چاپ در سایر مجلات معتبر برخوردار گردند. این احتمال وقتی قوی تر می گردد که نویسندگان این مقالات با در نظر گرفتن نظرات داوران و همچنین با انتخاب یک مجله مناسب و رعایت دقیق دستورالعمل نویسندگان آن مجله، مقاله خود را به دقت مورد بازنگری قرار داده و در اولین فرصت ممکن آن را برای بررسی، به مجله مورد نظر ارسال نمایند.     references    [1] hall sa, wilcox aj. the fate of epidemiologic manuscript: a study of papers submitted to epidemiology. 2007 18: 262-5. [2] wolley kl, barron jp. handling manuscript rejection: insight from evidence and experience. chest 2009 135(2): 573-7 [3] rezaeian m, hadavi m, besharat f. the fate of rejected articles by rafsanjan university of medical sciences journal during 2001-2007. rumsj 2012 11(5): 417-26 [farsi]. [1] - استاد گروه آموزشی پزشکی اجتماعی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان تلفن: 5234003-0391، دورنگار: 5225209-0391، پست الکترونیکی: [email protected]